Kad vodite diskusiju sa Srbinom prvo što će vam kazati o Sandžaku jeste, da se kaže Raška a ne Sandžak i da je Sandžak turska riječ. Da Sandžak je turska riječ isto kao i ostalih 8.742 riječi u srpskom jeziku (sat, sapun, četnik, šajkaća, pare, rakija, delija, čekić, makaze, jorgan, jastuk, hajduk itd.). Riječ Sandžak na turskom jeziku znači bajrak ili zastava.
Ali je manje poznata činjenica da i riječ Raška (lat. RASCIA) nije slavenskog porijekla. Riječ Raška potiče od ilirske tvrđave Arsa u blizini Novog Pazara. Tako su Srbi od riječi Arsa napravi riječ RAS (Stari Ras) i kasnije Raška.
Bošnjaci u Sandžaku su porijeklom Iliri, što je i genetika dokazala. Iliri su najstrariji narod, kome se zna ime, da je živio na našim prostorima . Dokazi za te tvrdnje su brojni nazivi rijeka i planina, kao što su Tara, Ibar, Pešter, Zeta, Raška. Bili su vrsni ratnici i tvorci velike kraljevine pod imenom ILIRYA.
Takođe i riječ Bosna (Bosona) potiče iz ilirskog jezika, ilirska riječ Bosona znači rijeka.
Riječ ‘Slaven’ potiče od latinske riječi ‘sclav’, što znači rob. (eng. slave)
Iliri i Rimljani
Iliri su narod koji je u Evropu prodrio iz evroazijskih stepa, u III i početkom II milenijuma stare ere, zajedno sa Germanima i Keltima (Galima). Svi su oni bili nosioci jedne nove kulture koja se zasnivala na metalima (bronza, bakar…). Zahvaljujući oružju od metala i lahke pokretljivosti, posvuda su uništavali mirne neolitske starosjedioce.
Što se tiče naše teritorije Sandžaka, navodi se da su je naseljavali gušće nego u drugim mjestima, i to dva ilirska plemena: Autorijati (rijeka Lim, Tara, Raška i Ibar) i Dardanci (Pešter).
Prema vizantijskom historičaru Prokopiju, iz 6. vijeka, jedno od poznatih naselja na tom područiju bila je tvrđava Arsa, pa je slovenizacijom postalo Rasa-Ras, od koje je nastao naziv Rasia-Raška.
Tragovi kulture tog velikog naroda su u našem kraju pronađeni na mjestu Vezirovo brdo kod Gusinja, i to zidni reljefi koji potiču iz 7. vijeka stare ere i ostaci tvrđave Arse u mjestu Pazarište kod Novog Pazara. Širom Sandžaka su rasprostranjeni ostaci starih ilirskih grobalja koji su u našem narodu poznati kao “grčka groblja”.
Zbog toga što su bili žestoki borci, pokušajem Rima da ovlada ovom državom, ulaze u 220-ogodišnji rat. Rim uspijeva da ih pokori i ovlada nad njima za narednih 500 god. Kroz to vrijeme Iliri su dijelili sudbinu ostalih pokorenih naroda od Rimskog carstva, koje se prostiralo od Maroka do Irana i od Engleske do Sudana.
Važno je napomenuti da je granica između Isročnog i Zapadnog Rimskog carstva prolazila teritorijom današnjeg Sandžaka, što govori o ulozi ove teritorije na Balkanu. U blizini Pljevlja pronađen je jedan arheološki nalaz u obliku kamenog spisa, iz rimskog perioda, ispisan latinicom.
Doseljavanje Slovena
Riječ ‘Sloven’ potiče od latinske riječi ‘sclav’, što znači rob. Pa tako postoji mišljenje da su Rimljani, da bi uspostavili kontrolu nad Ilirima, doveli sa Karpata Slovene kao robove i naseljavali ih po ilirskim zemljama.
Tu su se naseljavali i miješali sa Ilirima i tako se Iliri vremenom asimiliraju i primaju njihov jezik. Naseljavanje Slovena je dobrim dijelom zaobišlo Bosnu i Sandžak, i to upravo zbog brdsko-planinske konfiguracije, ali ipak, vremenom su slovenske skupine uspjele da se probiju dublje i trajno se tamo nasele.
Zbog toga što su te Ilire sa svih strana okruživali Sloveni u velikom broju, nisu uspjeli zadržati svoju etničku samostalnost. Nasljednici Slovena na našim prostorima su Srbi, Crnogorci i Hrvati, ali Srbi to posebno naglašavaju, a nasljednici Rimskog carstva bivaju Bizantinci.
Srbi su narod koji se prvi put spominje u 7. vijeku. Riječ ‘Srbin’ po, većini mišljenja historičara, potiče od grčke riječi ‘servus’, što znači, također, rob. Dokazi su sljedeći:
1) Car Konstantin Porfirogenet je u svom djelu „De Administrando Imperio” , oko 950. god., napisao sljedeće o porijeklu njihovog naziva: “…Srbi na jeziku Bizantinaca je riječ koja označava ‘robove’, a na tom jeziku obično se riječju ‘serbula’ označava obuću robova, a riječ ‘serboulianous’ označava one koji nose jeftinu, siromašku obuću. Srbi su to ime dobili jer su postali robovi imperatora Bizantinaca…”
2) Isto tako arhiepiskom Giljeljmo Tirski (1139.-1186.) u njegovim dokumentima pod nazivom “Monumenta Montenegrina” je zapisao: “…a sav ovaj narod vodi porijeklo od onih koji su u tim krajevima, upućeni i dovedeni u progonstvo, bili kaznjeni da sijeku mermer i kopaju rude, pa zato im ime dolazi od ‘ropstva’ – ‘servitutis’..”
Kako Konstantin Porforogenet opisuje, Srbi su bili robovi u Bizantisjkom carstvu. Tražili su od cara da ih pusti da se vrate u svoju zemlju na daleki sjever. Pa je tako on u nastavku zapisao:
“Pa, poslije nekog vremena, ti su isti Srbi odlučili poći u svoje vlastite kuće (vratiti se na Karpate), a imperator ih je pustio. Ali, kad su prešli rijeku Dunav (Danoubin) oni su promijenili svoje mišljenje pa su poslali jednu molbu imperatoru Herakliju, putem vojnog zapovjednika koji je tada bio u Belegradonu, da bi on njima dao drugu zemlju za naseliti se.
A budući da ono što je sada Srbija i Paganija i takozvana zemlja Zahloumon i Terbounia i zemlja Kanalita, bilo pod upravom imperatora Bizantinaca, i budući da su te zemlje bile opustošene od Avara, stoga je imperator naselio te iste Srbe u naznačene zemlje i oni su postali podložnici imperatoru Bizantinaca, a imperator je doveo svećenike iz Rima i njih krstio, i naučio ih da pravilno obavljaju pobožnosti, i poučio ih u kršćanskom nauku. “
Možda su ovo i odgovor zašto je Bizantiji, odgovaralo slovensko zaposijedanje Balkana i 668. god. je regrutovano oko 30,000 Slovena u ratu protiv muslimanskog halife.
Stara Bosna
Bosna u Rimskom carstvu
Bosna, njen narod i vjera se oformljuju kad i ostali balkanski narodi, u 7. vijeku, ali se još u sklopu Rimskog carstva javlja poseban termin za narod koji je živio u njenom središtu – ‘Poseni ‘(iskrivljeno od Boseni – ), odnosno kasnije Bošnjani i danas Bošnjaci, teritorija današnje Bosne se nazivala ‘Bassani‘ (ilirskog porijekla – Bosona).
U udžbenicima, u našim školama, se uči da su ”Srbi i ovi drugi u Srbiji, Crnoj Gori i Bosni jedno te isto”. Jedina je razlika bila što su “ovi drugi” bili prisiljeni prihvatiti ”muhamedansku veru” da bi preživjeli ”zulum’, ali, historija svjedoči da su oni još u 10. vijeku ratovali, jer nisu posjedovali isti identitet, kulturu i vjeru, čak im je i državno uređenje bilo jako različito.
Što se tiče vjere, poznato nam je da se nastupom nove ere kršćanstvo svijetom širilo velikom brzinom. Kako je vrijeme odmicalo od poslanstva Isa, a.s. (Isusa Hrista) javljalo se sve više kršćanskih učenja. Iliri su sačuvali jedno od, mnogobrojnih, kršćanskih učenja, jer do Bosne, možda opet zbog njenog geografkog položaja, nije doprla odluka sa Nikejskog koncila, koji je održan 325. god. i na kojem je naređeno da se sva evanđelja, osim kanonska četiri, spale i takva učenja iskorijene.
Iliri su svoju vjeru nazivali apostolskom, tj. njegovali su tradiciju da vode porijeklo od crkvenih učenja kakvo je bilo u vrijeme apostola (ar. havarijje – drugovi Isa, a. s./Isusa Hrista), za razliku od pravoslavne i katoličke crkve koje su se od toga bile davno udaljile; a u Raškoj je dominanciju uspijela uspostaviti bizantijska pravoslavna crkva.
Zanimljivo je još istaći da su brojna istraživanja dokazala da se DNK većine Bošnjaka razlikuje od njihovih susjeda Srba i Hrvata. Prema svjetskoj organizaciji IGENEA, koja je napravila DNK analize za sve države ovako izgleda porijeklo naroda sa ovih prostora:
Drevni narodi u Bosni i Hrcegovoni
Iliri 40 %
Teutonci 20 %
Kelti 15 %
Sloveni 15 %
Huni 6 %
Tračani 4 %
Drevni narodi u Hrvatskoj
Iliri 34 %
Sloveni 20 %
Kelti 18 %
Teutonci 12 %
Feničani 8 %
Helenski narodi 8 %
Sve su ovo činjenice koje ukazuju da su Iliri Bošnjacima dali kulturno, etničko i političko obilježije. Ako nije tako, onda gdje su Iliri koji su 4000 god. živjeli na tolikom prostoru
pod jednim velikim kraljevstvom!?
“Vi ste Bošnjaci, ali ste zanemarili svoju predtursku historiju.
Ako vi nećete tu historiju kao svoju,
onda će Srbi i Hrvati reći da je njihova”
– Pavlo Ostović, član Jugoslovenskog odbora iz Prvog svjetskog rata.
Izvori:
Sandžak, porobljena zemlja – Harun Crnovršanin, Nuro Sadiković
Kako se kalio Sandžak – Harun Crnovršanin, Nuro Sadiković
Igenea.com
sandzakpress
